Có thể nói tang lễ người Công Giáo hay còn gọi là người theo theo đạo Thiên Chúa đã có từ rất lâu đời. Nghi thức này về cơ bản có sự thay đổi trong lịch sử cận đại đến hiện đại. Tuy nhiên, trong hơn 100 năm gần đây thì không có sự đổi thay đáng kể trong quy trình cũng như cách tổ chức tang lễ cho người Công Giáo.

1. Mời cha xứ sức dầu lúc lâm chung

• Đây gần như là nghi thức chính thống và rất phổ biến trong đạo Thiên Chúa. Tuy nhiên, không phải ai cũng được trải qua nghi thức này vì một số người có thể ra đi đột ngột.
• Việc đầu tiên khi người thân đang hấp hối, nguy kịch, con cháu, người thân trong gia đình và cộng đồng giáo dân sẽ thực hiện việc xức dầu xung quanh giường người sắp mất. Việc làm này là việc quan trọng với người sắp mất, mang ý nghĩa giúp họ được thanh thản, an tâm trước khi nhắm mắt xuôi tay.
• Bên cạnh đó, gia đình sẽ mời Cha xứ đến để ban phép lành cũng như đọc Kinh dọn mình chết lành để cùng cầu nguyện cho người sắp mất. Hoặc thực hiện nghi thức phó dâng linh hồn. 

2. Đánh chuông báo tin tử

• Sau khi nhà có người qua đời, người nhà sẽ thông báo với nhà thờ và thực hiện nghi thức đánh chuông thông báo.
• Theo quy tắc “thất nữ, cữu nam” tức là nếu người chết là nam thì sẽ đánh 7 tiếng chuông, người ngữ sẽ đánh 9 tiếng chuông.
• Mọi người trong công đồng Công giáo sẽ thực hiện việc đọc kinh, cầu nguyện và giúp đỡ gia đình có người qua đời. Việc làm này cũng thể hiện đặc điểm của người Công giáo chính là tính cộng đồng cao, luôn sẵn sàng tạm gác công việc để hỗ trợ lẫn nhau.

3. Các nghi thức trong tang lễ Công giáo

Nghi thức lúc lâm chung

Khi người thân mới lâm chung, gia đình cần thực hiện các việc sau cho người đã khuất: 

• Thực hiện nghi thức mộc dục tức tắm rửa, vệ sinh cho người đã mất. Gia đình nên cẩn thận vệ sinh nhẹ nhàng bằng rượu hoặc trà, thay trang phục bằng đồ thánh, cắt móng tay móng chân sạch sẽ cho vào khăn và bỏ vào quan tài. Gia đình có thể tự thực hiện hoặc liên hệ dịch vụ tang lễ trọn gói để có tổ chức đám tang một cách chu toàn nhất, tránh xảy ra sai xót. 
• Đặt thi thể tại nơi sạch sẽ, đủ ánh sáng. Có thể đặt tại gian nhà trước, đầu nhìn ra cửa. Bốn góc tường được tẩm dầu hôi.
• Liên hệ giáo xứ, báo cáo Cha để chọn ngày giờ làm lễ. 
• Chọn nghĩa trang nếu an táng – chôn cất. 
• Chuẩn bị sách kinh, sách hát dùng trong giờ cầu nguyện và thánh lễ. 
• Chuẩn bị di ảnh kích thước 25 x 30. 
• Chuẩn bị giấy chứng tử, giấy báo tử. 
• Sắp xếp thời gian viếng tang, cầu nguyện và thánh lễ an táng. 
• Phân công việc tổ chức tang lễ cho người thân trong gia đình
• Thông báo đến bà con láng giềng, bạn bè gần xa.

Nghi thức nhập liệm trong tang lễ Công giáo

Tang lễ Công giáo không đặt nặng vấn đề cúng kính cũng như không chuẩn bị đồ cúng để gọi vong hồn người mất về nhập vị như tang lễ Phật giáo.  Người Công giáo chủ yếu chỉ đọc kinh cầu nguyện cho linh hồn người mất sớm được về với Chúa Trời. 

Nghi thức nhập liệm sẽ do gia đình quyết định thời gian và sẽ cùng người thân trong gia đình, bà con giáo dân đọc kinh, hát thánh ca trước Cha xử đến làm lễ. 

Sau khi đọc kinh, Cha xứ sẽ tiến hành vẩy nước thánh lên người mất. Quan tài người mất được đặt giữa nhà. Sau khi nhập liệm xong, người thân mới bắt đầu mặc áo tang cũng như chuẩn bị bàn thờ cho người mất.

Bàn thờ người Công giáo khá đơn giản, chỉ có di ảnh người mất, bát hương, phía ngoài thắp 6 cây nên, một bình hoa huệ trắng. Phía sau có bức hình chúa Giesu với dòng chữ: Tôi xin xác loài người ngày sau sống lại. 

Ngoài ra, gia đình có thể chuẩn bị thêm một tấm vải thêu tên giáo xứ, tên thánh của người chết và cờ báo tang treo trước nhà. 

Nghi thức động quan trong tang lễ Công giáo

Trước khi thực hiện nghi thức động quan, gia đình và người thân sẽ đọc kinh quanh quan tài người mất, thay phiên nhau thực hiện trong suốt thời gian diễn ra đám tang. 

Sau đó, anh em đạo tỳ sẽ làm lễ bái quan. Lúc này, gia đình sẽ đặt tiền thưởng ít hoặc nhiều trên đầu áo quan.  

Nghi thức di quan trong tang lễ Công giáo

Nghi thức di quan là nghi thức cuối cùng cần thực hiện trong tang lễ Công giáo. Đây cũng được xem như nghi lễ tiễn đưa người mất đoạn đường cuối. 

Để thực hiện nghi thức này, Cha sẽ sẽ thực hiện việc Phục vụ thánh thể trước. Sau đó trong quá trình di quan, 3 người đàn ông gồm một người cầm cây trượng đài có hình thánh giá; hai người đi hai bên cầm cây trượng đài gắn nến hoặc đèn dầu dẫn đầu đoàn. Tiếp sau đó là người cầm cờ tang màu tím hoặc đen, kèn trống. Sau nữa là đến người cầm lư hương, người cầm di ảnh và người cầm áo quan. Cuối cùng là con cháu, người thân, hàng xóm đi sau áo quan.

Cần lưu ý khi di quan ra khỏi nhà, đoàn tháp tùng sẽ quay đầu lạy 3 lần để từ biệt. Người cầm di ảnh và lư hương cũng hướng mặt vào nhà cúi chào 3 lần. Đi được 1 đoạn, xá thêm lần nữa để chào bà con lối xóm. Sau đó, linh cữu sẽ được đưa đến nhà thờ để làm lễ. Thông thường, người khi sống đi lễ ở nhà thờ nào, khi mất sẽ được làm lễ tại nhà thờ đó. 

Sau khi thực hiện nghi thức di quan cũng coi như kết thúc tang lễ. Linh cữu người đã mất sẽ được hỏa táng theo nghi thức của người Công giáo.

4. Những lưu ý trong tang lễ Công giáo

Tang lễ Công giáo không chỉ thể hiện nét văn hóa tôn giáo riêng mà còn mang ý nghĩa thể hiện tính cộng đồng cao. Do vậy, việc tổ chức tang lễ cũng như viếng thăm cần lưu ý những điều sau: 

• Tổ chức đơn giản, không cầu kì vì người Công giáo chủ yếu chỉ tập trung vào việc cầu nguyện tiễn đưa người đã khuất, không quá chú trọng cúng kính. 
• Hạn chế việc khóc lóc khi thực hiện các nghi lễ. Việc khóc lóc tiếc thương người ra đi là điều không tránh khỏi. Tuy nhiên, việc này sẽ dễ khiến người mất không thanh thản ra đi, dễ lưu luyến trần gian. Gia đình và khách đến dự cần chú ý vấn đề này. 
• Không giết thịt đãi đàng, tổ chức tiệc linh đình. 
• Người thân, bà con hàng xóm nghiêm túc đọc kinh cầu nguyện cho người mất. 
• Khách đến dự tang lễ nên trang nghiêm, lịch sự, quần áo phù hợp để thể hiện sự chia buồn với gia đình người mất.